NOWELIZACJA USTAWY O FUNDACJI RODZINNEJ ZAGROŻONA

PROBLEM NOWELIZACJI – MOŻLIWA OPTYMALIZACJA PODATKOWA

Jak informowaliśmy we wcześniejszym wpisie, Ministerstwo Finansów dostrzegło pilną potrzebę nowelizacji uchwalonej w dniu 26 stycznia 2023 r. ustawy o fundacji rodzinnej – ze względu na sygnały o możliwym wykorzystaniu instytucji fundacji rodzinnej do optymalizacji podatkowych. W tym celu wprowadzono do procedowanego w Sejmie projektu ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, ustawy o obligacjach, ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw przepisy nowelizujące ustawę o PIT i ustawę o CIT w zakresie skutków podatkowych zdarzeń dotyczących transakcji z fundacją rodzinną.

NIEKONSTYTUCYJNA LEGISLACJA

Senat, do którego trafiła uchwalona już ustawa nowelizacyjna dot. funduszy zawierająca dołożoną część dot. uszczelnienia opodatkowanie fundacji rodzinnej uznał, że taki sposób procedowania – wprowadzenie zmian już na etapie pierwszego czytania i dodatkowo w regulowanej materii niezwiązanej z fundacją rodzinną – stanowi rażące naruszenie procedury powodujące niezgodność takiej nowelizacji z art. 118 ust. 1 oraz art. 119 ust. 1 i 2 Konstytucji przez to, że naruszają zasady wykonywania inicjatywy ustawodawczej oraz rozpatrywania projektu ustawy w trzech czytaniach.

Uchwała Senatu z dnia 30 marca 2023 r. – druk senacki nr 939u:

OGROMNY PROBLEM

Dostrzeżone wątpliwości wyrażone przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu (wyrażone w opinii z dnia 24 mara 2023 r., druk senacki 939o) powodują, że Ustawodawca powinien ponowić proces legislacyjny dla procedowanej zmian poprzez nowelizację ustawy o fundacji rodzinnej od początku, czyli opublikowanie projektu noweli wraz z uzasadnieniem i przeprocedowanie jej przez trzy czytania w Sejmie.

Biorąc pod uwagę powyższe, jest raczej pewne, że do dnia wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej (22 maja 2023 r.) taka nowelizacja może nie zostać przeprowadzona (musi być zaakceptowana także przez Senat, podpisana przez Prezydenta i opublikowana w Dzienniku Ustaw).

Z drugiej strony, gdyby Sejm odrzucił poprawki Senatu mimo oczywistego naruszenia procedury legislacyjnej, można śmiało założyć, że takie znowelizowane przepisy szybko staną się obiektem sporu sądowego o ich nie konstytucyjność uchwalenia.

Tylko taki spór zanim zostanie wywołany i rozstrzygnięty może minąć ok. 3 lat, bowiem najszybciej będzie to zrobić poprzez wniosek o indywidualną interpretację prawa podatkowego i jej zaskarżenie najpierw do WSA a potem do NSA.

SKUTKI DLA FIRM RODZINNYCH

Podważony sposób procedowania, mimo słusznych intencji Ministerstwa Finansów, może wywołać spore zamieszanie i niewłaściwie przysłużyć się całemu – długo i mozolnie – osiągniętemu sukcesowi, jakim jest wdrożenie fundacji rodzinnej do polskiego prawa – jako jednego z najważniejszych i brakujących do tej rozwiązań dla planowania sukcesyjnego, tj. utrzymania integralności majątku firm rodzinnych (a więc i umożliwiającym im stanie się firmami wielopokoleniowymi) jak i dla ochrony tego majątku (przed ryzykami biznesowymi i spadkobiercami).